هدف نامه SOP یا Statement of Purpose که به زبان فارسی بیانیه هدف یا هدف نامه هم ترجمه شده است شاید سخت ترین چیزی باشد که یک دانشجو در طی تحصیلات خود باید بنویسد. بطور خلاصه SOP باید نشان دهنده توانایی ها، تجربیات و انگیزه شما از تحصیل در رشته مد نظرتان باشد.
SOP در برخی دانشگاه ها اسم های متفاوتی دارد که برخی از متداول ترین آنها عبارتند از :
Statement of intention ، Letter of intent
اهمیت نوشتن هدف نامه
الزام دانشگاه
جهت درخواست برای تحصیل در مقاطع بالاتر از لیسانس، نوشتن SOP اهمیت بسیار زیادی دارد. از آنجاییکه تحصیل در سطوح فوق لیسانس و دکتری علی الخصوص جهت دریافت بورسیه تمرکز، انگیزه و اراده ویژه ای می طلبد، کمیته پذیرش دانشگاه به دقت SOP متقاضیان را مطالعه می کند تا مطمئن شود دانشجوی متقاضی، ویژگی های لازم برای ادامه تحصیل در مقطع مدنظرش را دارد. پس نیازی به تاکید نیست که SOP نقشی حیاتی در فرایند اخذ پذیرش و بورس تحصیلی ایفا می کند. برای اینکه موضوع کمی برایتان روشن تر شود، بگذارید مثالی بزنم. دانشگاه UCLA یکی از دانشگاه های برتر آمریکا می باشد. در بخش پذیرش این دانشگاه، در قسمتی که اطلاعات و فرم های تکمیلی مورد نیاز برای اقدام جهت اخذ پذیرش معرفی شده اند (در این صفحه)، در مورد نوشتن SOP چنین جمله ای آمده است:
The statement of purpose is very important and is carefully considered in the selection process. Be concise and specific
عبارات بالا به وضوح گویای اهمیت نوشتن SOP هستند. در این جمله به وضوح بیان شده است که نوشتن SOP فوق العاده مهم بوده و در فرایند انتخاب (دانشجویان)، SOP های نوشته شده به دقت بررسی می شوند. عبارت Be concise and specific فرق یک SOP قوی و یک SOP ضعیف را مشخص می کند.
متن نامه هدف را خودمان بنویسیم یا نه ؟
خیلی مهم: چون هر فرد با شرایط، روحیات و هدف های زندگی خود بیشتر آشنا میباشد، توصیه می گردد که متن هدف نامه توسط خود فرد نوشته شود و از سپردن نگارش متن هدف نامه به دیگران به سبب نگارش متن های تکراری و کلیشه ای خودداری نمایید. در صورتیکه نمی توانید خودتان متن هدف نامه را بنویسید، طبق سوالات و عناوین ذکر شده پاسخ سوالات را یادداشت نمایید و از فرد مورد نظر درخواست کنید که طبق پاسخ های شما متن هدف نامه را تنظیم کند.
پاسخ به سوالات و عناوین مهم زیر در متن هدف نامه
- دلایلی که شما را تشویق می کنند در کشور مقصد تحصیل کنید.
- در صورتیکه آخرین مدرک فارغ التحصیلی شما دارای ارزش برابر با همان مدرکی است که قصد دارید در کشور مقصد اخذ نمایید، حتما دلایل دقیق و کاملی را در هدف نامه ذکر کنید.
- دلیل انتخاب این کشور برای ادامه تحصیل در رشته . . . ؟
- دلیل انتخاب دانشگاه . . . ؟
- انتظارات شما از رشته انتخابی.
- برنامه شما پس از فارغ التحصیلی در این رشته چه خواهد بود؟
- اهداف بلند مدت برای پس از فارغ التحصیلی تعریف کنید.
- تحصیل در این رشته در کشور مقصد چه کمکی به شما میکند تا در آینده به آرزوهای شغلی خود برسید؟
- آیا استعدادهای لازمه برای تحصیل در این رشته را در خود می یابید؟ چگونه؟ (با ذکر مثال)
توصیه های مهم جهت نوشتن نامه هدف
- نوشتن هدف نامه را جدی بگیرید و زمان مناسبی را صرف نوشتن آن کنید.
قبل از شروع.نگارش، یک بار در ذهن خود عواملی که باعث شدند.شما تصمیم به تحصیل در کشور مقصد بگیرید.را مرور کنید. - در هدف نامه، سوابق تحصیلی و شغلی.خود را عنوان نکنید. در واقع هدف نامه با رزومه.متفاوت است و نباید این 2 با یکدیگر اشتباه.گرفته شوند.
- عناوین و سوالات ذیل را در متن هدف نامه تکرار نکنید ، بلکه سعی کنید صرفا.پاسخ این سوالات و عناوین را در متن هدف نامه جا دهید.
- از ذکر هر گونه عبارت اغراق آمیز.از استاد و دانشگاه و . . . در هدف نامه خودداری کنید.
- در هدف نامه سعی نکنید موارد نامربوطی مانند عادات روزمره خود را یادداشت کنید.
- به رعایت گرامر، املای صحیح واژگان و جمله بندی توجه کنید.
- اگر در کشور مقصد به زبان انگلیسی تحصیل خواهید کرد، هدف نامه ای به زبان انگلیسی و اگر به زبان رسمی آن کشور تحصیل میکنید، هدف نامه ای به زبان رسمی کشور مقصد بنویسید.
- در پایان چندین بار هر آنچه را که نوشته اید مرور کنید و اشکالات گرامری، مطالب اضافه و نامربوط و … را برطرف کنید .
- در متن هدف نامه، قسمت نام رشته، دپارتمان، دانشکده و دانشگاه خود جهت تحصیل در کشور مورد نظر را به صورت فاصله با سه نقطه (…) قرار دهید تا برای چندین دانشگاه و رشته با گرایش های مختلف قابل استفاده باشد.
فراموش نکنید
تعداد کاراکتر متن هدف نامه با احتساب فاصله بین کاراکترها، بیشتر از 4000 کاراکتر نباشد.
پوشش نقاط ضعف رزومه
نوشتن SOP می تواند ضعف های موجود.در رزومه شما را تا حد زیادی بپوشاند. مثلاً اگر معدل شما در لیسانس.پایین باشد، می توانید با نگارش یک SOP قوی در مورد این ضعف.توضیح داده و آن را توجیه کنید. متاسفانه خیلی از دانشجویان ایرانی.از داستان های کلیشه ای برای پوشاندن این ضعف ها.استفاده می کنند و این بجای توجیه مساله، خودش دلیلی می شود.برای reject شدنشان. فکر می کنید.چند نفر هر ساله برای توجیه نمره های پایین خود از دلایلی چون “مشکل روحی” یا ” مشکل مالی” استفاده می کنند؟!! پس، نوشتن SOP خوب یعنی.شانس دوباره برای جبران خیلی از ضعف ها.
تاکید بر نقاط قوت
همانطور که نوشتن هدف نامه این شانس را به شما می دهد تا ضعف های رزومه تان را توجیه کنید، یک SOP خوب می تواند (و باید) روی نقاط قوت شما تاکید کند. البته این کار باید با ظرافت انجام شود. چند وقت پیش یکی از دانشجویان SOP خود را برای اصلاح به من ایمیل کرد و در جایی جمله ای نوشته بود که ترجمه فارسی اش می شد:
من کارم درسته! یعنی بهتر از من امکان نداره بتونی پیدا کنی!
در نوشتن SOP نباید اینقدر مستقیم از خودتان تعریف کنید. این کار فقط باعث کم ارزش شدن حرفتان می شود. بلکه باید جملات و موضوعات SOP را جوری کنار هم قرار دهید که خواننده (کمیته پذیرش) بطور غیر مستقیم به این نتیجه برسد و با خود بگوید:
این کارش درسته ها! امکان نداره امسال بهتر از این پیدا کنم!
آنچه که باید برای نکارش یک هدف نامه خوب بدانید :
!Statement of Purpose (SOP): All you need to know
